Bodem verbeteren op extreem droge zandgrond na twee droge zomers

De droogte is echt een probleem: hoe hou je je planten levend – laat staan bloeiend – op extreem droge zandgrond in de tweede droge zomer? De oplossing zit in het verbeteren van de bodem, van de bodemstructuur en van zijn vochtvasthoudend vermogen. Maar hoe doe je dat precies? En hoe doe je dat zodanig dat het geen acht jaar duurt? 

Extreme droogte, voor het tweede jaar

Op de hoger gelegen zandgronden hier in het oosten van het land is de droogte echt extreem. Er is een structureel neerslagtekort in de hele regio en de regen die elders in het land valt, waait hier steeds voorbij. En àls het eindelijk eens valt (hoera!), dan is het heel weinig. Daar komt nog bij dat in mijn zijtuin, op de droogste plek, vroeger 22 coniferen hebben gestaan, 3 bolcatalpa’s en 2 haagbeuken. De grond is hierdoor helemaal uitgeput. Het is daar geen zand, maar heel fijn stof, tot op wel een meter diep. Daar wil niet veel op groeien.

Penwortels doen het goed

In de zijtuin hebben de vaste planten, heesters en bomen het zwaar. De pruimenboom begint zelfs gele blaadjes te krijgen en sommige heesters hebben verbrand blad. Wat het wel goed doet, is alles met een penwortel, zoals grijskruid en peen (zie onder). Beide hebben lange dunne wortels die behoorlijk diep in de grond op zoek kunnen naar vocht en voedsel.

De oplossing (deel 1): bodem verbeteren met compost

De allerbeste manier is een dikke toplaag van vers compost aanbrengen rondom de voet van planten, heesters en bomen. Deze compostlaag zal goed vocht vasthouden, maar deze plantenresten zitten ook vol met beestjes en ander waardevol bodemleven. Je hoeft het niet onder te werken, want dat doen de wormen voor je en die zorgen weer voor een luchtige grond. Het is dus een gratis bodemverrijking uit/in eigen tuin! Ik ben nogal selectief in wat er op mijn composthoop terechtkomt, want je kunt er vanuit gaan dat alles uit de compost weer terugkomt in de tuin. Dat is echt boffen soms (bijv. bij grote wolken gele mosterd en klaprozen, of bij aardappels). Jammergenoeg is er niet genoeg compost voor de hele tuin.

De oplossing (deel 2): bodem verbeteren met cocos, houtsnippers en bentoniet

Ik las allerlei tips voor het verbeteren van droge zandgrond: bentoniet (een soort kleikorreltjes), cocosvezel, cocopeat, fijne boomschors. Eerst heb ik met bentoniet gestrooid, maar dat zette niet genoeg zoden aan de dijk. Van de cocopeat werden de beste resultaten gemeld, maar dat is ook meteen het duurst. Ik heb tenslotte maar van alles een beetje gekocht en het gemengd: 1 kwart zak cocosvezel, 1 halve zak cocopeat, 1 halve zak fijne boomschors en nog een kwart zakje bentoniet (die had ik nog staan; ik weet nog steeds niet of dat nou veel doet). Meng dit alles met een riek in een kruiwagen.

Lekker laagje bosgrond

Deze lekkere bosachtige grond breng je vervolgens best dik op tussen de planten. Beter een dikke laag op één plek, dan een dun laagje over een grotere oppervlakte. Doe dit wel na een regenbui, als de grond al goed vochtig is geworden. Daarna moet er eigenlijk nog een buitje overheen om ook je nieuwe bodemlaag vochtig te maken, maar dat kan eventueel ook met een tuinslang.

Zorg wel dat kleine nieuwe aanplant of nieuw opkomende zaailingen vrij zijn, anders redden ze het misschien niet door de dikke laag cocos/boomschors. Hopelijk heeft de verdroogde en verbrande hamamelis hieronder nog iets aan dit extra laagje. Het zal in ieder geval de Russisch lavendel aan zijn voet helpen om weer wat bij te komen.

De mensen die van keurige tuinen houden, zullen in ieder geval genieten van de strakke laag donkere grond rondom de planten. Ik hou meer van hier en daar een zaailing, maar dat komt vast in het voorjaar wel weer.

En hoe is het in de bloemenwei?

Vorig jaar viel het nog mee met de droogte in de bloemenwei, maar nu zie je het heel goed: het begint allemaal stro te worden. Er staat nog genoeg, maar de bloei is er wel af. Ik laat de uitgebloeide bloemen nog even staan, want die geven ook weer schaduw op de bodem. Gelukkig zijn de structuren ook mooi om te zien: de kaardebollen, de stalkaarsen en de distels. De koninginnekruid gaat nu beginnen met bloeien, dus ik hoop dat die nog even de show gaan stelen. En misschien nog een enkele cichorei of kaasjeskruid?

De bodem verbeteren in de bloemenwei is lastiger, omdat het allemaal dichter op elkaar staat. Ik wacht even de nazomer af en zal in ieder geval in de herfst de volgende lading compost in de bloemenwei verspreiden. Dan zal het daar ook langzaamaan minder droog worden.

Hoop op regen! – wie had ooit gedacht dat we dat nog eens zouden zeggen?